Z badań przeprowadzonych przez psychologów i studentów Dolnośląskiej Szkoły Wyższej w 2021 roku wynika, że 44 proc. nastolatków ma objawy depresji. Oznacza to, że w 21 osobowej klasie objawy depresji może mieć aż 9 uczniów.
Depresje można porównać do spotkania z dementorem znanym z cyklu książek o Harrym Potterze. Dementorzy po udanym ataku na osobę zostawiali ją w poczuciu beznadziejności oraz apatii, życie zamieniało się w wegetację.
Dementorzy to jedne z najbardziej obrzydliwych stworzeń, jakie żyją na ziemi. Lubują się w najciemniejszych, najbardziej plugawych miejscach, rozkoszują się rozkładem i rozpaczą, wysysają spokój, nadzieję i szczęście z powietrza wokół siebie. Nawet mugole wyczuwają ich obecność, chociaż ich nie widzą. Wystarczy zbliżyć się do dementora, a ginie nasze dobre samopoczucie, giną wszelkie szczęśliwe wspomnienia. Dementor to pasożyt, który gdyby tylko mógł, wyssałby z ciebie wszystko, co dobre, pozostawiając coś, co byłoby podobne do niego. Pozostawiłby w tobie jedynie najgorsze wspomnienia z całego życia.[1]
Oznaki depresji u nastolatków: rozpoznawaj i reaguj
Objawy depresji u nastolatków to między innymi: wcześniej wspomniany smutek lub poczucie beznadziejności, drażliwość, złość lub wrogość, płaczliwość, wycofanie się z relacji przyjacielskich, odsuwanie się od rodziny, utrata zainteresowania dotychczasowymi zajęciami, słabe wyniki w szkole, zmiany w nawykach żywieniowych, problemy ze snem, niepokój i pobudzenie, poczucie bezwartościowości i winy, brak entuzjazmu i motywacji, zmęczenie lub brak energii, trudności z koncentracją, niewyjaśnione bóle (dolegliwości somatyczne), myśli o śmierci lub samobójstwie.
Depresja u młodzieży to wprowadzenie w wegetację emocjonalną
Nastolatek dotknięty depresją bardzo cierpi, źle funkcjonuje w szkole, ma trudności w relacjach społecznych i rodzinnych, nie radzi sobie z obowiązkami domowymi. Mogą to być również uczniowie mający bardzo dobre wyniki w nauce, wtedy obserwujemy spadek wyników, frekwencji czy problemy z dotrzymaniem terminów.
Jednak depresja, to nie gorsze samopoczucie czy melancholia, ale poważna choroba, która wymaga leczenia.
Objawy depresji u nastolatków to między innymi: wcześniej wspomniany smutek lub poczucie beznadziejności, drażliwość, złość lub wrogość, płaczliwość, wycofanie się z relacji przyjacielskich, odsuwanie się od rodziny, utrata zainteresowania dotychczasowymi zajęciami, słabe wyniki w szkole, zmiany w nawykach żywieniowych, problemy ze snem, niepokój i pobudzenie, poczucie bezwartościowości i winy, brak entuzjazmu i motywacji, zmęczenie lub brak energii, trudności z koncentracją,
Kiedy lenistwo to nie tylko lenistwo: objawy depresji u młodzieży
Objawy, które można zaobserwować często, szczególnie u młodzieży mogą być brane za lenistwo. Mamy tu do czynienia z ogólnym osłabieniem, brakiem motywacji, obniżeniem aktywności, czasem z unikaniem kontaktów z bliskimi, zaniedbywaniem obowiązków oraz problemami ze snem.
Najlepiej jest skontaktować się z psychologiem czy psychiatrą jednak terminy aktualnie są bardzo długie. Można wtedy korzystać z pomocy ośrodków interwencji kryzysowej (większość pracuje całodobowo) czy telefonu zaufania (116 111).
Zachęcamy również to tego aby skorzystać z pomocy psychologa/pedagoga szkolnego w naszej szkole dostępnych dla uczniów codziennie (nie ma jednak możliwości prowadzenia terapii długoterminowej, więc jest to jedynie forma pomocy w czasie oczekiwania na wizytę u specjalisty).
Leczenie depresji: pomoc psychologa, psychiatry i alternatywne metody
Młodzież jest bardzo świadoma problemu, już uczniowie klasy 7 otwarcie mówią o tym, że komuś pomogli, wskazali numer telefonu zaufania, namówili na rozmowę, czy że ktoś z ich otoczenia popełnił samobójstwo lub podjął taką próbę. Najważniejsze jest by się nie bać prosić o pomoc. Podczas leczenia farmakologicznego mogą zostać włączone:
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny – które mają wysoką skuteczność w procesie leczenia. Ich możliwe skutki uboczne: apatia lub nadmierne pobudzenie, obniżenie apetytu, nadmierna potliwość, nudności bóle brzucha lub głowy.
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny – możliwe skutki uboczne: zespół serotoninowy. Polega on na pobudzeniu, splątaniu. Niekiedy osoby przyjmujące te leki pocą sie, skarżą się na drżenie, szybkie bicie serca, omamy, sztywność mięśni, nudności, wymioty.
Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne – możliwe skutki uboczne: suchość w ustach, podwyższona temperatura ciała, zawroty głowy.
Bloker receptora serotoninowego – możliwe skutki uboczne to zatrzymywanie płynów, suchość w ustach, zimne poty, poczucie zagubienia/niepokoju, bóle głowy, utrata apetytu/masy ciała, objawy podobne do grypy.
Inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny i modulator receptorów serotoninowych – to jeden z najnowszych leków o działaniu przeciwdepresyjnym. Możliwe skutki uboczne: zmniejszony apetyt, nietypowe sny, zawroty głowy, wymioty.
Walczyć z dementorami depresji: jak pomóc dziecku
Wymienione objawy depresji oraz możliwe skutki uboczne środków farmakologicznych mogą być brane za efekt uboczny stosowania alkoholu, marihuany czy innych środków psychoaktywnych.
Pamiętaj korzystanie z pomocy to żaden wstyd, żaden przejaw słabości. Większość problemów ze zdrowiem psychicznym może być skutecznie rozwiązana – dzięki psychoterapii, farmakoterapii czy obiema metodami jednocześnie. Najlepiej by obie te metody były aktywne
z rozpoczęciem od farmakoterapii, która ma na celu wyciszyć emocje, wytłumić myśli samobójcze i dać terapeucie pole do pracy z pacjentem.
Jak pomóc osobie z objawami depresji?
Podstawowym błędem jaki popełnimay jest sposób komunikacji z nastolatkiem w depresji. Dotyczy to zarówno rodziców, nauczycieli jak i rówieśników. Poniżej przedstawimy najczęstsze błędy i sugestie:
Uwaga!
Jeśli nastolatek lub dziecko wypowiada myśli na temat braku sensu życia, interesuje się umieraniem, twierdzi, że chciałby zasnąć i więcej się nie obudzić, szuka informacji na temat leków, trucizn, ujawnia choćby niewielkie zamiary popełnienia samobójstwa, to istnieje poważne ryzyko podjęcia przez nie próby samobójczej.
W takiej sytuacji kontakt ze specjalistą powinien być natychmiastowy.
Może się okazać, że konieczna będzie hospitalizacja dziecka. Aktywne myśli samobójcze zobowiązują każdego, kto jest ich świadkiem/odbiorcą do powiadomienia pogotowia, co automatycznie łączy się z hospitalizacją – nie jest to miła procedura jednak należy pamiętać, że naszym priorytetem jest uratowanie życia.
[1] „Harry Potter i więzień Azkabanu” K.J. Rowling